५७६
सकळहि कळा बिंबोनि निराळें ।
तें तूं घेउनि उगले
राहे रया ॥१॥
तें तत्त्वता तत्त्व घेईका एकत्त्व ।
या मना महत्त्व देउनीया ॥२॥
निराळ निराकार पाहे
तें आपरंपार ।
तें तूं परात्पर होउनि राहें ॥३॥
बापरखुमादेविवरु विठठलु
सकळहि कळा प्रकाशकु ।
तोचि सर्व व्यापकु
जाणौनि राही ॥४॥
५७७
जगत्र धांवताहे सैरा
म्हणौनि धांवसी ।
थोर कष्टलासी वायाविण ॥
धांवोनि जावोनि काय करिसी ।
सहज अहिर्निशी भेटी नाहीं ॥१॥
जीव जाणवेना जीव जाणवेना ।
जिवाचें वर्म तें चोजवेना ॥२॥
जिवाशिवा दोन्हि भिन्न भेदु नाहीं ।
विचारुनि पाहि ह्रदयामाजी ॥
जिउ सर्वाठायीं असे
योगिया न दिसे ।
कुडी सांडूनि वसे
कवणे ठायीं ॥३॥
जिउ जैसाचि आला तैसाचि गेला ।
तो कोठें सामावला जाणतेनो ॥
ज्ञानदेवो म्हणे जिउ कोठें गेला ।
जिवा जन्म जाला कवणे ठाई ॥४॥
५७८
भलें बोलोनि दाविलें मज ।
आत्मज्ञान सांगेन तुज ॥१॥
मनाचा प्रकाशु थोरु ।
मनेंचि ब्रह्म उजियेडु ॥२॥
निवृत्ति सेवियेला सुघडु ।
तेणें मज जाहला
ब्रह्माचा पाडू ॥३॥
५७९
आपणासि आपण उपदेशु कीजे ।
गुरुमुखें बुझिजे तेंचि तूं ॥१॥
मी तें कवण हें तूं जाण ।
बुझें निर्वाण तेंचि तूं ॥२॥
सिध्दचि सांडूनि निघसी अनानीं ठाई ।
तूं रिघेपां सोई संताचिये ॥३॥
जें तपाव्रतांचे ठायीं ते
येथेंचि पाही ।
परि ते ठाईच्या ठाई
म्हणे ज्ञानदेवो ॥४॥
५८०
पिंड निर्माण जीवकळा सरिसी ।
गति प्रवेशीं कैसी जाली ॥१॥
तेथीची रचना न कळे हो देवा ।
अनुभवाचा ठेवा काढुनी पाहे ॥२॥
वारपंगाचें लेणें लेवविसी
जाई जेणें ।
परी घरांतील ठेवणें नुमगसी ॥३॥
अणुचें प्रमाण न साहे डोळां ।
कैसा मुक्तीचा सोहळा
घेवो पाहसी ॥४॥
जळीं नांदला तो तरंगीं उमटला ।
मिळोनियां गेला सागरासी ॥५॥
बापरखुमादेविवरा विठ्ठला उदारा ।
ज्ञानाचा वेव्हारा होई बापा ॥६॥
५८१
पहाणें पाहाते सांडुनि निरुते ।
पाहिलिया त्यातें तूंचि होसी ॥१॥
तेंचि तें आपण तत्त्व तें तूं जाण ।
नलगे साधन आन कांहीं ॥२॥
भानुबिंबेवीण भासलें तम ।
ज्ञानदेव वर्म अनुवादला ॥३॥
५८२
तूं तो माझें मी तो तुझें ।
ऐक्य जालें तेथें कैचें दुजें ॥१॥
तूं तो मी गा मी तो तूं गा ।
अज्ञानें बापुडीं नेणती पैं गा ॥२॥
निर्गुण होतें तें गुणासि आलें ।
अज्ञान निरसूनि एकचि जालें ॥३॥
ज्ञानदेव म्हणे परतूनि पाही ।
जीवाचा जीवनु कवणें ठायीं ॥४॥
५८३
अमोलिक रत्नें जोडलेंरे तुज ।
कारे ब्रह्मबीज नोळखसी ॥१॥
न बुडे न कळे न भीये चोरा ।
ते वस्तु चतुरा सेविजेसु ॥२॥
ज्ञानदेवो म्हणे अविनाश जोडलें ।
आणुनि ठेविलें गुरुमुखीं ॥३॥
५८४
पढियंते कीं सिंह दुरी जाणसी
तरि तो ठावो दृष्टीसी दुरी ।
मोकारेविण प्रतिबिंबासी चेतना
लाहे ऐसें कीजे रया ॥१॥
आवडी वेचुनियां डोळिया
पुढें रितां कां रिगतासी ।
तूंचि सर्वाभूति ऐसें जरि
जाणसी तरि साचे भेटी
केउता जासी रया ॥२॥
अरे हा दुजेविण खेळु मांडिला
हरि जैत अनुठायीं नाहीं ।
बापरखुमादेविवराविठ्ठला
तूं जाणतयासि काय
जाणणें रया ॥३॥
५८५
मन मुरे मग जें उरे ।
तं तूं कारे सेवीसिना ॥१॥
दिसतें परि न धरवें हातें ।
तें संतातें पुसावें ॥२॥
तेथींची खुण विरळा जाणे ।
निवृत्ति प्रसादें ज्ञानदेवो म्हणे ॥३॥