मराठी मुख्य सूची|मराठी पुस्तके|श्रीज्ञानेश्वरांची गाथा|
अभंग १०२ ते १२२

पाळणा - अभंग १०२ ते १२२

श्रीज्ञानेश्वर महाराजांची गाथा म्हणजे विठ्ठल प्राप्तीचा एक सोपा मार्ग. यात विठ्ठ्लाच्या सगुणनिर्गुण रूपाचे मोहक वर्णन केलेले आहे.


१०२

आकारेंवीण पाळणा पहुडलें ।

निराकार म्हणोनि वोसणाईलें ॥१॥

जो जो जो जो बाळा निराकार पाळणा ।

व्योमीं व्योमाकारीं झोंप घेई ॥ध्रु०॥

चौदा नि:शब्दीं जागृत केलें ।

येकविसी हालवूनि बाळ उठविलें ॥२॥

बाप रखुमादेविवरु निजीं निजविलें ।

कांहीं नव्हे ऐसें कांहीं ना केलें ॥३॥

१०३

पाळण्याची परी सांगेन आतां ।

पाळण्या तान्हुलें बोंभाते देहेविणेम ताता ॥१॥

तेथें जनुक नव्हे जननी नव्हे ।

बाळक नवे होये मासे विण ॥ध्रु०॥

तेथें तेल सारुनि अभ्यंग केलें ।

बाळक पुसिलें अंबरवर्णे ॥२॥

बापरखुमादेविवरु अनुभवित जाले ।

ते निजरुप पावले परब्रह्मीं ॥३॥

१०४

अठरा दिगांतीहुनि पाळणा आणिला ।

तेथें एक निर्गुण बाळ पहुडला ॥१॥

बाळापें हें नाहीं बाळापें हें नाहीं ।

अंगुष्ठ पेउनि घेई निरालंब ॥ध्रु०॥

निरालंबीं स्वाद आळवी ब्रह्मीं ।

तेथें एकु बाळ बोभाये निरंजनीं ॥२॥

बाप रखुमादेविवरु अनादि अंतीं ।

त्याहुनि परती मज गति केली ॥३॥

१०५

पांच पाट्या नव खिडकिया पाळणा पहुडया निरंजनीं ॥१॥

एकवीस सहस्त्र श्वास हुंकार घाली ॥

माया ते मारिली ज्ञानरुपी ॥ध्रु०॥

तेथें निरंजन नाहीं काहींचि नाहीं ।

तेथें नि:शब्द उठती पाहीं ॥२॥

बापरखुमादेविवरु बाळका घेऊनि मेला ।

मरोनियां जाला जितपणेंगे माये ॥३॥

१०६

शून्य नाहीं निरशून्य नाहीं ॥

तेथें पाळणा पाही लावियेला ॥१॥

जातिविण बाळ उपजलें पाही ।

तेथें परिये देते माय तेही नाहीं ॥ध्रु०॥

बापरखुमादेविवरु विठ्ठलीं पाळणा नाहीं ॥

तेथें मी बाळ पाही पहुडलों ॥२॥

घोंगडी.

१०७

आठवितां नुपुरे मोविता न मोववे ।

सांगतां न सांगवे गुण त्याचे ॥१॥

परतालिया दृष्टि काळा देखिला जगजेठी ।

वेणिभागीं पृष्ठीं कैसा दिसतु असे ॥ध्रु०॥

त्या गुणाच्या संगें कैसें अद्वैत जालें ।

मन म्हणौनि काळेंपण बहु झालें गे माये ॥२॥

पुरेपुरे बुध्दि निमाली वेदवाणी ।

आतां केवीं वर्णू चक्रपाणी बहु काळें गे माये ॥३॥

द्वादश मंडळे वोवाळुनि आलिये ।

तंव तंव काळें देखिलें रुपडें त्याचें ॥४॥

अनुमाना नये अनुमाना ।

परतल्या श्रुति चोजवेना ॥५॥

मनें बुडी दिधली दाही हारपली ।

चोवीस मावळलीं अगाध पंथी ॥६॥

प्रीतीचें पांघरुण काळें घोंगडें ।

रखुमादेविवरें विठ्ठलें मज केलें उघडें ॥७॥

१०८

रात्री दिवस वाहातसे चिंता ।

केशव धडौता होईन मी ॥१॥

खिरजट घोंगडें फ़ाटकें तें कैसें ।

वेंचिलें तैसें भोगिजगा ॥ध्रु०॥

वित्त नाहीं गाठीं जीवित्वा आटी ।

उघडी पाठी हींव वाजे ॥२॥

घोंगडें देईल तो एक दाता ।

रखुमादेविवरा मागों रे आतां ॥३॥

१०९

तुझें घोंगडें येकचि चोख ।

दुजें वोळख अमंगळ ॥१॥

दे धडुत न घोंगडें मोठें ।

खिरपटें जळो देवा ॥ध्रु०॥

रखुमादेविवरु उदार जाला ।

धडौता केला ज्ञानदेवो ॥२॥

११०

चौर्‍यांशी लक्ष हिंडता हाट ।

पुंजे दाट सांपडलें ॥

हित ये खेपेसी बरवें जालें ।

सुरंग घोंगडें हाताशीं आलें ॥ध्रु०॥

येणें पाडें न माये कोठें ।

घोंगडें मोठें सांपडलें ॥२॥

मनोरथ पुरलेरे आतां ।

बापरखुमादेविवरा विठ्ठलाशी ध्याता ॥३॥

१११

माझिया घोंगडियावरी ब्रह्माचा गोंडा ।

बाहिरी सांडा बैसावया ॥१॥

घोंगडें संतचरणी रुळे ।

श्रीरंगा रंगलें व्योमाकार ॥ध्रु०॥

रखुमादेविवरें विठ्ठलें दिधलें ।

अमोलिक जालें मोलेंविण ॥२॥

११२

घोंगडी घेऊनि हाटासि जाये ।

पंढरिये आहे वस्ती आम्हां ॥१॥

घोंगडियाचें मोल पैं जालें ।

चरणीं राहिलें विठ्ठलाचे ॥ध्रु०॥

घोंगडें येक बैसलें थडी ।

उभयां गोडी विठ्ठलाची ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे अनुभवी तो जाणे ।

शाहाणे ये खुणें संतोषले ॥३॥

११३

काळें न सावळें धवळें न पिंवळें ।

घोंगडें निराळें लाधलों मी ॥१॥

मागील रगटें सांडिले आतां ।

पंढरीनाथा चरणाजवळीं ॥ध्रु०॥

नवें नवघड हातां आलें ।

दृष्टि पाहें तंव मन हारपलें ॥२॥

सहस्त्र फ़ुलीवरी गोंडा थोरु ।

धडुतें दानी रखुमाचेविवरु ॥३॥

११४

निरालंब घोंगडें अद्वैत पेठे ।

तेथें एक भेटे रुपेवीण ॥१॥

हिरोनि घेतलें हिरोनि घेतलें ।

मज पैं दिधलें दोषेंवीण ॥२॥

रखुमादेविवरें कामाण केलें ।

अपकारेंविण उघडें नागविलें ॥३॥

११५

अद्वैत पेठेहुनी घोंगडें आणिलें ।

अमोलिक घेतलें पंढरिये ॥१॥

चौ हातांची भरणी आली ।

तिये चराचरीं ऐसें नाहीं ॥२॥

रखुमादेविवरु विठ्ठलीं नीट ।

पांघुरविलें वैकुंठ मज देखा ॥३॥

११६

माझें चवाळें रंगाचें बहुतें ।

श्रीगुरुनिवृत्तिनाथें दिधलेगें माये ॥१॥

चवाळें शुध्द चहुं पालवी ।

व्योमकारें वेद प्रसिध्द पांघुरवी ॥२॥

आताम पराहूनि परमेचूचें ।

बापरखुमाईवरा विठ्ठला अंगीचे ॥३॥

११७

निरंजना गाई चारुं गेलों ।

तंव चवाळें तेथें एक पावलों ॥१॥

मज निर्गुणें आड वारिलें ।

चवाळें हिरोनि जिणें बुडविलें ॥२॥

बापरखुमादेविवरें इतुकें केलें ॥

माझें चवाळें हिरोनि नेलेंगे माये ॥३॥

११८

ब्रह्माचा गोंडा चहूं पालवा ।

मन पांघुरे उमप भवा ॥१॥

चौ हातांहुन आगळें ।

द्विकरांहुनि वगळेंगे माये ॥२॥

बापरखुमादेविवरें सुभटें ।

मज चवालें दिधलें गोमटेंगे माये ॥३॥

११९

चवाळ्याची सांगेन मातु ॥

चवाळें पांघुरे पंढरीनाथु ॥१॥

गोधनें चारितां हरि पांघुरला ।

मज चवाळ्याचा त्यागु पैं दिधला ॥२॥

बाप रखुमादेविवरु श्रीगुरुराणा ।

चवाळें पांघुरवी निरंजनागे माये ॥३॥

१२०

निर्गुण चवाळें आणिलें ।

बापनिवृत्तीनें मज पांघुरविलें ॥१॥

चौघे चार्‍ही पदर म्हणीतले ।

पांघुरण झालें सारासार ॥२॥

बापरखुमादेविवरें विठ्ठलें ।

माझें चोरुनि जिणें उघडें केलेंगे माये ॥३॥

१२१

तूं माझा स्वामी मी तुझा रंक ।

पाहतां न दिसे वेगळिक ॥१॥

मी तूं पण जाऊंदे दुरी ।

एकचि घोंगडें पांघरु हरी ॥२॥

रखुमादेविवरा विठ्ठलराया ।

लागेन मीं पाया वेळोवेळां ॥३॥

१२२

जायाची घोंगडी नव्हती निज ।

म्हणऊनि तुज विनवीतसे ॥१॥

एक पाहतां दुसरें गेलें ।

तिसरें झालें नेणों काय ॥२॥

चौथें घोंगडें तेंही नाहीं ।

रखुमादेविवरा विठ्ठला पायीं ॥३॥

N/A

References : N/A
Last Updated : February 25, 2010

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP