मराठी मुख्य सूची|मराठी पुस्तके|श्रीज्ञानेश्वरांची गाथा|
अभंग ३३१ ते ३३२

पांडुरंग प्रसाद - अभंग ३३१ ते ३३२

श्रीज्ञानेश्वर महाराजांची गाथा म्हणजे विठ्ठल प्राप्तीचा एक सोपा मार्ग. यात विठ्ठ्लाच्या सगुणनिर्गुण रूपाचे मोहक वर्णन केलेले आहे.


३३१

तुज जाणावया जाय देवा ।

तंव आठवे इंद्रियांचा हेवा ।

मनें करुनियां ठेवा ।

स्थान एक निर्मिलें ॥१॥

मग इंद्रियें भजती मना ।

अल्प जाली पै वासना ।

स्वरुप देखावया मना ।

मन नयन एकरुपें ॥२॥

तुझें ध्यान आवडे कान्हा ।

रुप न्याहाळी नयना ।

निजीं निरंतर वासना ।

कृष्ण ध्यानीं तत्पर ॥३॥

ऐसें तुझें रुप चोखडें ।

मनें निवडिलें पै कोडें ।

जें योगियां नसंपडे ।

ध्यानरुपीं रया ॥४॥

या रुपाचा सोहळा देई ।

हेंचि मागतुसे पाही ।

आणिक न मागे गा कांहीं ।

तुजवांचोनि स्वामिया ॥५॥

जरी स्वार्थ करुं कल्पनेचा ।

हरि हाचि विस्तारु प्रपंचाचा ।

काय यासि वर्णु वाचा ।

तूं दीनाचा स्वामी होसी ॥६॥

नको हा संसार व्यर्थ ।

भक्ति ज्ञान वैराग्य परमार्थ ।

हाचि देई मानीं स्वार्थ ।

नलगे अर्थ मायेचा ॥७॥

माझ्या मनें ध्यान केलें ।

रुपीं रुप हिरोनि घेतलें ।

थितें मीपणहि नेलें ।

मज आपुलें म्हणवें ॥८॥

गोंवी ज्ञान पदविये ।

ज्ञानाग्नि दावी मांडवीये ।

दृश्य द्रष्टा सर्वज्ञ सोये ।

अवघा होये दातारा ॥९॥

विश्व हें तूंचि क्षरलासि ।

आत्मा जगदाकारें होसी ।

सवेंचि क्षरलें मोडिसी ।

तदां शेखी एकत्त्व ॥१०॥

बापरखुमादेवीवरध्यान ।

वृत्तिसी साधलें पूर्ण ।

ज्ञानदेव म्हणे निधान ।

विठ्ठलीं मन स्थिरावलें ॥११॥

३३२

तुज पासाव जन्मलों हरी पुढती सामावलों तुझ्या उदरीं ।

तुझिया व्यापकपणें चाले सत्कर्माची दोरी ।

सायीखडियाचें बाहुलें कैसें हावभाव धरी ।

सूर्यकांत वेधें अग्नीच प्रसवे सहजे समंधु ऐसा धरी रया ॥१॥

तुझें तुज देवा सांगता निकें । समर्थेसि केवी बोलावें रंकें ॥ध्रु०॥

अहंकार महदादि भूतें गुणेंसि आलीं ।

तें चैतन्यनयनीं अधिष्ठिलीं ।

सर्व शरिरीं वायो व्यापिला कीं पृथ्वींसि मिळोनि आकाशा भरोवरी जाली ।

ते हे स्थूळ लिंग कारण तिहीं तत्त्वेंसी प्रकृति अथिली रया ॥२॥

सर्व होणें तुज एकाचें ।

दुजेपण तेथें आणावें कैचे ॥ध्रु०॥

चंद्रमा मन चक्षुसूर्योदिशा श्रोत्र आकार उकार मकार प्रणव मन बुध्दि चित्त अहंकार ।

ब्रह्मा विष्णु महेश राजस तामस सात्विक माया ब्रह्मीचा दावि

पाड पावो तुज वेगळे काय आहे तें सांग पां तरि मज कां म्हणवितासि जिऊ रया ॥३॥

जेथें पाहें तेथें तूंचि दिससी ।

लपोनिया अबोला कासया धरिसी ॥ध्रु०॥

रसना रस सेवावें हे तो जीव आत्म्याची स्थिति ।

श्रवणीं ऐकणें की नेत्री देखणें हे तो तुझीच नाद श्रुती ।

घ्राणासि परिमळ घेणें कीं हस्तपादाचि कां चरगती ।

हे तो तुझींच पांचै तत्त्वें तरीं तूं मज कां भोगावितांसि यातायाती रया ॥४॥

लाजेसि ना तूं देवा माझें ह्मणतां । संन्यासावें कैंचीरे कांता ॥ध्रु०॥

इंद्रियें दारुणे जीव आत्मयासी कैंचीरे कांता ॥ध्रु०॥

इंद्रिकें दारुणे जीव आत्मयासी हे तो सुखदु:ख प्राप्ती ।

तेणें हें कारण कीं आत्मा पाव यातायाती ।

इंद्रियें दंडून तप जें करावें ऐसें बोलती वेद श्रुती ।

साहीजणासि तो वेवाद लाविला हे तो तुझीच करणी सांगती रया ॥५॥

दुजेविंण एकला खेळतो स्वारी ।

कवणातें जय कवणा आली हरी ॥ध्रु०॥

अंगे ब्रह्मा जालासि उप्तत्ती करावया सृष्टी ।

ते समयीं तो रचिली विषयाची कसवटी ।

ऐसें तुझें वालभ मिरऊं जाय सृष्टि ।

तंव सुखदु:ख लागतसे पाठीं ।

येथें काय माझा अपराध जाणसी तरि शस्त्रेंसि

मान निवटीं रया ॥६॥

सगुण रचना वोजा विस्तारली ।

भुजंगी व्याली तिची काय झालीं पिलीं ॥ध्रु०॥

वेद प्रमाण करावया कारण

कीं कृष्णमूर्तिची बुंथी घेणें ।

अनंतब्रह्मादिकांसि आदिवंद्य तो तूं

राखसी गौळियाची गोधनें ।

अंबऋषीकारणें गर्भवास साहिले कीं

अजामिळादिकांसि उध्दारणें ।

वैरियां भक्तां येकिचि मुक्ती मा

सम्रर्थु नाहीं येणें माने रया ॥७॥

अनंत ब्रह्मांडे घडिसी मोडिसी ।

अकर्तेपणें जैसा तैसा अससी ॥ध्रु०॥

एक विरा माया मारावी कीं

गणिका उध्दारावी हे कवण प्रकृती ।

दशरथापिता रौरवीं कीं वैरिया

सायुज्यता मुक्ती ।

कर्मभ्रष्ट पांडव सरते केले की

अज्ञानासी मोक्षप्राप्ती ।

शास्त्रें पुराणें वारुं जाय तंव अधिकचि गुंती रया ॥८॥

सुताचें गुंडाळें उगवीं पा वहिलें ।

खंडूनियां सांडी देवा एकाचि बोले ॥ध्रु०॥

मिथ्या हा प्रपंच कीं दर्पणीचें दुजे

जळीं बिंब प्रकाशे ।

एक साचें दुजें दिसें तैसेंचि ।

दुसरे का प्रतिभासे ।

लटिकें म्हणों जाय तंव तेथें

मन का विश्वासे ।

सगुण निर्गुण हे तों तुझीच माया तुझी

तुजमाजी दिसे रया ॥९॥

अर्धनारी सोंग पाहतां निकें ।

साच लपऊनि दावितो लटिकें ॥ध्रु०॥

सिध्दासी साधन हे तों कष्टचि वायांविण ।

अनंत प्रत्यक्ष जाणोन कायसें परिमाण ।

स्वयंभासि प्रतिष्ठा करणें हे तों

देखतचि अज्ञानपण ।

निजबिंबामाजी प्रतिबिंब बिंबलें तैसें

सगुण निर्गुण तुजमाजी रया ॥१०॥

सहजसिध्द तें तूं आपणपें पाहीं ।

बाहिजु भीतरी ये दोन्हीं नाहीं ॥ध्रु०॥

विश्वरुप अळंकारलें कीं मुसें आटली भांगारे ।

अथवा घटमटादिकीं अभावीं परिपूर्ण असिजे अंबरें ।

उदकी पडिला काश्मिरा तो नागवे निरा न सरे ।

दुसरेपणें तैसा आदि मध्य अंतीं ह्रदयींचा

जाणोनि पूर्णबोधेंविण द्वैत न सरे रया ॥११॥

सच्चिदानंदरुप तत्त्वता ।

लटिकेंचि बंधन बंधना मुक्ता ॥ध्रु०॥

म्हणसी माझा संकल्प फळला तरि

म्या दु:ख नाहीं इच्छिलें ।

अवघा तुझा खेळ बहुरुप असें विस्तारलें ।

जाणसीं तें करी देवातें तुझें तुज पुढां सांगितलें ।

तेथ काय माझा अपराध देखसी

तरी देह कां खंडिले रया ॥१२॥

पुरे पुरे आतां जड जालें जिणें ।

उरी नाहीं देवा लाजिरवाणें ॥ध्रु०॥

ऐसीं इंद्रियें वासनेसी आणीजती ते

तुझी तुजमाजीं सामावती ।

समस्त जीव हे तों तुझे

आकारलें येरी ते लटकीच भ्रांती ।

जाणसी तें करी देवा तेचि

तें सागों किती ।

दग्धबीज तरु बीजीं सामावला तैसा

तुजमाजी श्रीगुरुनिवृत्ति रया ॥१३॥

ऐक्य जालें तेथें नित्य दिवाळी ।

सहज समाधि तेथें कायसिरे टाळि ॥ध्रु०॥

N/A

References : N/A
Last Updated : February 25, 2010

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP