मराठी मुख्य सूची|मराठी पुस्तके|श्रीज्ञानेश्वरांची गाथा|
अभंग ८२१ ते ८४०

अप्रसिद्ध अभंग - अभंग ८२१ ते ८४०

श्रीज्ञानेश्वर महाराजांची गाथा म्हणजे विठ्ठल प्राप्तीचा एक सोपा मार्ग. यात विठ्ठ्लाच्या सगुणनिर्गुण रूपाचे मोहक वर्णन केलेले आहे.


८२१

गगनमंडळीं नारी सुकुमार दिसे ।

तिन्ही लोक वसे तिचे उदरीं ॥१॥

परादी वाचा तन्मय ते झाली ।

साक्षीत्त्वासी आली ब्रह्मरंध्री ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे नयनांतील ज्योती ।

पाहातां वृत्ति हरे विषयांचीं ॥३॥

८२२

वर मुळें शेंडा खालीं दिसे बानो ।

प्रपंची रानोरान वृक्ष बारे ॥१॥

त्रिगुणाच्या शाखा उपशाखा बहुत ।

नाना याती येत पत्रें ज्यास ॥२॥

पक्व फळ अहं सोहं गोडी त्याची ।

सेवितां जीवाची आस पूरे ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे वृक्ष परिपूर्ण झाला ।

बीज रुढला जाणीवेचा ॥४॥

८२३

धांवत धांवत आलों नयनांजनीं ।

प्रकाश दिनमणी उणा वाटे ॥१॥

निशी दिवस दोन्हीं नाहीं जेथ बारे ।

अर्धमात्रेवरी लक्ष ठेवीं ॥२॥

अक्षय अक्षर क्षरविरंहीत साजे ।

ज्ञानाचे जें ओझें चालेचीना ॥३॥

ज्ञानदेव चक्षु झाला परेवरी ।

यापरती बरोबरी नाहीं बापा ॥४॥

८२४

अंजनाचें अंजन सदोदीत पाहिलें ।

पाहाणें होऊनी ठेलें सर्वाठायीं ॥१॥

आतां बोलाबोली नको बा आणिक ।

बिंदु तो नि:शंक ब्रह्म रया ॥२॥

अनुहात उन्मनी म्हणोनी व्यर्थ काय ।

मुखीं धरी सोय ब्रह्मरंध्री ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे न बोले आणिक ।

डोळीयांची वाल पाहतांची ॥४॥

८२५

अकार उकार मकार ओंकार ।

प्रणव हा साकार सुरेख रे ॥१॥

सुरामात्र मसार योगी ध्याती देहीं ।

निरंजन पाहीं ब्रह्म तेची ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे देह झालें देव ।

प्रणवची शिव अनुभवें ॥३॥

८२६

पाणियाचें मोतीं ज्योती वसे जेथ ।

महाकारण साद्यंत पाहा तुह्मीं ॥१॥

जागृति स्वप्न सुषुप्ति जेथें उध्दव तीचा ।

योगी राम ज्याचा अधिकारी ॥२॥

गोल्हाटाचे मुळीं ज्ञानदेव बैसला ।

सहस्त्रदळीं शोभला काळा बाई ॥३॥

८२७

सकार हकारीं नाडी दिसती कैशा ।

उलटल्या दशदिशा अमुपचि ॥१॥

सूक्ष मूळ सर्व बीजाचा उध्दव ।

हाची अनुभव देहामध्यें ॥२॥

समान जैसा अर्क स्थिरचर एकला ।

आत्मा हा संचला तैशा परि ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे याहुनी आणिक ।

बोलाचें कवतुक जेथ नाहीं ॥४॥

८२८

दिव्यरुप चक्षु कैशापरि झाला ।

ठसा हा उमटला कवण्यापरी ॥१॥

चहुं देहांचा वर्ण अवर्ण देखिलें ।

विश्व म्यां पाहिलें तयामध्यें ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे सर्वाचे जें मूळ ।

सत्रावी केवळ शुध्दरुप ॥३॥

८२९

काळा पुरुष तो हा गगनांत जो नांदे ।

अनुभवाच्या भेदें भेदला जो ॥१॥

भेदून अभेद अभेदूनी भेद ।

सच्चिदानंद जेथ नाहीं ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे तेथें अक्षय राहिला ।

आत्मा म्यां पाहिला या दृष्टिसी ॥३॥

८३०

विश्व ब्रह्म भासे ऐक्य येतां देहीं ।

अनुहातीं पाहीं अपार नाद ॥१॥

देखिला परी संयोगें व्यापला ।

विश्व तरीच झाला बाईयानो ॥२॥

पिंड ब्रह्मांडाचा विस्तार विस्तारला ।

माझा मीच झाला कोणकरी ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे या अर्थाची सोय ।

धरी माझी माय मुक्ताबाई ॥४॥

८३१

गुजगुजीत रुप सावळे सगुण ।

अनुभवितां मन वेडें होय ॥१॥

भ्रमर गुंफा ब्रह्मरंध्र तें सुरेख ।

पाहतां कवतुक त्रैलोकीं ॥२॥

आनंद स्वरुप प्रसिध्द देखिलें ।

निजरुप संचलें सर्वा ठायीं ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे या सुखाची गोडी ।

अनुभवाची आवडी सेवीं रया ॥४॥

८३२

सहस्त्र दळ बिंदु त्यांत तेज दिसे ।

तें हो काय ऐसें सांगा मज ॥१॥

जेथ नाम रुप वर्ण नाहीं बारे ।

तें हें रुप बारे चैतन्य बा ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे अनुभवाची खूण ।

जाणे तो सुजाण अनुभविया ॥३॥

८३३

कोणाचे हें रुप देह हा कोणाचा ।

आत्माराम साचा सर्व जाणे ॥१॥

मीतूं हा विचार विवेकें शोधावा ।

गोविंद हा ध्यावा याच देहीं ॥२॥

ध्येये ध्याता ध्यान त्रिपुटीं वेगळां ।

सहस्त्रदळीं उगवला सूर्य जैसा ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे नयनातींल रुप ।

या नांव चितपद तुम्ही जाणा ॥४॥

८३४

डोळियांत डोळा काळियांत काळा ।

देखण्या निराळा निळारुप ॥१॥

ब्रह्म तत्त्व जाणे ज्योतिरुपें सगळा ।

ज्योतीही वेगळा ज्योती वसे ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे देवा ऐसी ज्योती ।

अर्थमात्रा उत्पत्ति सर्वाजीवां ॥३॥

८३५

सदगुरु निवृत्ति दिसतो घनदाट ।

सुषुप्तीचा घांट वेधतांची ॥१॥

आत्मामाया शिव शक्तीचे हें रुप ।

दिसतें चिद्रुप अविनाश ॥२॥

ज्ञानदेव चढे ऐसी वाट देख ।

आकाशीं असे मुख तिचें कैसें ॥३॥

८३६

परेचे शिखरावरी वस्ती माझी झाली ।

समरसें विराली मज माजी ॥१॥

आत्मदशे योगी लक्ष लाविती देहीं ।

ब्रह्मरंध्रु पाहीं सतपद तें ॥२॥

अणुरेणु शून्य गगना तेजें दिसे ।

निरंतर वसे निरंतर ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे वृत्ति सहस्त्रदळीं लावा ।

मसुरा मात्रा बरवा ध्यायी जाई ॥४॥

८३७

नासिकाचा प्राण कोणीं मार्गी येत ।

नाद दुमदुमित अनुहातीं ॥१॥

इडे पिंगळेचा ओघ सैरां दिसतसे ।

त्यावरी प्रकाशे आत्मतेज ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे अष्टांग योगीया ।

साधितो उपाया याची मार्गे ॥३॥

८३८

प्रणवाचे भेद उकलावें देहांत ।

चंद्राची मी मात सांगतसें ॥१॥

सहस्त्र दळावरी तेज शुध्द असे ।

त्या तेजे प्रकाशे चंद्र बापा ॥२॥

उन्मनीचे ध्यासें सहस्त्रदळ गाजे ।

पश्चिम मार्गी बीजें दोन असती ॥३॥

लक्ष लावी ज्ञानदेव एकलाची ।

शुध्द ज्योती तोचि जाणे एक ॥४॥

८३९

मन हें लावा हें सालयीं निरुतें ।

सहस्त्रदळा वरुतें परे जवळी ॥१॥

अनुहात नाद ब्रह्मस्थानीं असे ।

तेथें रुप कैसें सांगा मज ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे स्वरुप जो जाणे ।

त्यासी शरण होणें अनन्य भावें ॥३॥

८४०

महावाक्यार्थ तें शून्य कैसें बापा ।

सत्त्वर नयनीं पहा आत्मप्रभा ॥१॥

प्रभा शीत उष्ण दोहीचेही सार ।

प्रणव हा सारासार आरुता रया ॥२॥

ज्ञानदेव म्हणे सोपानातें ऐसें ।

निराकार असे अकारेसी ॥३॥

N/A

References : N/A
Last Updated : March 01, 2010

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP