मराठी मुख्य सूची|मराठी पुस्तके|श्रीज्ञानेश्वरांची गाथा|
अभंग ६६ ते ७८

पंढरीमाहात्म्य - अभंग ६६ ते ७८

श्रीज्ञानेश्वर महाराजांची गाथा म्हणजे विठ्ठल प्राप्तीचा एक सोपा मार्ग. यात विठ्ठ्लाच्या सगुणनिर्गुण रूपाचे मोहक वर्णन केलेले आहे.


६६.

जें येथें होतें तें तेथें नाहीं । ठाईंच्या ठाईं हरपलें ॥१॥

घरींच्या घरीं जाली चोरी । आपणावरी आळु आला ॥२॥

पंढरपुरीं प्रसिध्द जाणा । पुरविल्या खूणा ज्ञानदेवा ॥३॥

६७

क्षीर सागरीचें निजरुपडें । पाहतां पारखिया त्रिभुवनीं न संपडे ।

तें उभें आहे वाडें कोडें । पुंडलिकाचे आवडी ॥१॥

मेघश्याम घेउनियां बुंथी । जयातें श्रुती पैं वानिती ।

कीं तें पुराणांसी वाडे । तें पंढरिये उभें असें कानडे गे माये ॥२॥

आवडीच्या वालभें गोजवलें गोजिरें । पाहातां साजिरें त्रिभुवनाएक गे माये ॥३॥

तें सकळ मंगळदायकाचें प्रेम आथिलें । कीं ब्रह्मरसाचें वोतिलें घोसुलें ।

ब्रह्मविद्येचें सार मथिलें । देखा सकळ आगमींचें संचलें ।

की बापरखुमादेविवर विठ्ठल नामें मढिलें । श्रीगुरु निवृत्तीनें दिधलें ।

प्रेमखुण रया ॥४॥

६८

जयातें पाहतां परतला आगमु । निर्गमा नाकळे दुर्गमु ।

सिध्दांसाधक निरुतें वर्मु । न पडे ठायीं सर्वथा ॥१॥

तें या पुंडलिका वोळलें । प्रेम प्रीतीनें घोळलें ।

भक्तिमातेनें चाळविलें । आधीन केले आपणया ॥ध्रु०॥

जे माये अविद्ये वेगळें । गुणत्रया नातळे ।

काळें गोरें न सांवळें । निर्धारितां नेणवे ॥२॥

जें द्वैताहूनि परतें । तें सुखातें वाढवितें ।

योगी लक्षीं लक्षित ज्यातें । परि नेणवे सर्वथा ॥३॥

जें अरुपा रुपा वेगळे । सहस्त्रनामांहूंनि आगळें ।

परम कृपेचें कोंवळे । क्रियाकर्मविरहित ॥४॥

जें ब्रह्मरसाचें गोठलें । तें पंढरिये प्रगटलें ।

बापरखुमादेविवर विठ्ठलें । नामें आथिलें चोखडें रया ॥५॥

६९

नेणो विठो मार्ग चुकला । उघडा पंढरपुरा आला ।

भक्तें पुडलिकें देखिला । उभा केला विटेवरी ॥१॥

तो हा विठोबा निधान । ज्याचें ब्रह्मादिकां ध्यान ।

पाउलें समान । विटेवरी शोभती ॥२॥

रुप पाहतां तरी डोळसु । सुंदर पाहतां गोपवेषु ।

महिमा वर्णितां महेशु । जेणें मस्तकीं वंदिला ॥३॥

भक्तिसुखें लांचावला । जाऊं नेदी उभा केला ।

निवृत्तिदास म्हणे विठ्ठला । जन्मोजन्मीं न विसंबे ॥४॥

७०

त्रिपुटीं भेदूनी मनाच्या मौळी । तें आलें भूमंडळीं पंढरिये ॥१॥

नाम लाधलें नाम लाधलें पुंडलिकें केलें खेवणें देखा ॥२॥

समर्था पाथीं भोजन जालें । पंचामृत घेतलें धणीवरी ॥३॥

बाप रखुमादेविवरु विठ्ठलेसी तृप्ती । यथार्थ भावितां कळों येईल चित्तीं ॥४

७१

आकानिकेलेचिकनामातु । कारले धसिगे मरुळादने ॥१॥

चलुवाने चलुवने पंढरीराया चलुवाने । यल्ले दौनर्कवाने ॥२॥

पुंडलिकने भक्ती बंदा । रखुमादेविवर विठ्ठलुने ॥३॥

७२

जोडुनिया जोडी जेणें हूंडारिली दुरी । भिकेची आवडी तया नावडे पंढरी ॥१॥

करंटे कपाळ ज्याचें नाम नये वाचे । सदैव सभाग्य तोचि हरीरंगी नाचे ॥ध्रु०॥

आपण न करीं यात्रा दुजियासी जावो नेदि । विषयाचा लंपट शिकवी कुविद्या कुबुध्दी ॥२॥

ऐसें जन्मोनि नर भोगिती अघोर । न करिति तीर्थयात्रा तया नरकीं बिढारे ॥३॥

पुंडलकें भक्तेरे तारिले विश्वजना । वैकुंठीची मूर्ति आणिली पंढरपुरा पाटणा ॥४॥

कायावाचामनें जिवें सर्वस्वें उदार । बापरखुमादेविवरा विठ्ठलाचा वारिकर ॥५॥

७३

शरीर हें स्थळ मळानिर्मळाचें मूळ । पाहोनि चोखाळ आदिपुरुषासी ।

जन्म मरणाचिया उचलुनि पेडी । मग तया बिंबडीं ज्ञान पिके ॥१॥

पंढरिचें पिक नसमाये अंबरीं । तें शेत सोकरी पुंडलिक ॥ध्रु०॥

ऐहिक परत्र दोन्ही शेताचीं आउतें । मुंड मुंड तेथें कुळवाडिये ।

उचलुनि पेंडी कासिया समुळीं । मग पुण्यकाळीं वोलवले ॥२॥

गरुडटके दोन्ही शेताची बुझवणी । दस कुडपणी नामघोष ।

एकवीस स्वर्गाचा घालुनिया माळा । मग तया गोपाळामजीं खेळे ॥३॥

जये शेतीं निवृत्ती भीतरे तये शेतीं साजे पुरे । राउळीं निदसुरे दंडीजती ॥

रात्रंदिवस तुम्हीं हरिचरणीं जागा । तेणें तरालगा भगसागरु ॥४॥

अठाराही बलौतें तें केलें धडौतें । खळें दान देतें सनकादिका ।

ज्ञानदेव म्हणे जगदानीं पिकला । पुरोनि उरला पंढरिये ॥५॥

७४

आनु नेणें कांहीं । विठ्ठलु स्मरें देहभावीं ॥१॥

पुंडलिका हें चिंतन । म्हणोनि विटेवरि हें ब्रह्म ॥२॥

रखुमादेविवरु शहाणे । विठ्ठलु पाहुणे पुंडलीका ॥३॥

७५

तळवे तळवटीं असे । विटें फ़ावलें अनयासें ॥१॥

आम्हां न संडवे पंढरी । विठ्ठलराज विटेवरी ॥ध्रु०॥

जानु जघन बरवे दिसे । ते देखोनि मन उल्हासे ॥२॥

पदकमळ जोडिलें । तेथें मुनिजन रंगलें ॥३॥

कासे कसिला पितांबरु । चरणीं ब्रिदाचा तोडरु ॥४॥

नाभीकमळीं जन्म असे । ब्रह्मादिंका अपैसे ॥५॥

हस्तकडगे बाहुवटे । विठोबा शृंगार गोमटें ॥६॥

अंगीं चंदनाची उटी । ते देखोनि मन संतुष्टी ॥७॥

गळा वैजयंती माळा । मणीमंडित वक्षस्थळा ॥८॥

कानीं कुंडलें झळाळा । श्रीमुख दिसतें वेल्हाळा ॥९॥

वदन सकुमार गोजिरें । जैसे पोवळिवेल साजिरे ॥१०॥

दंतपंक्ति झळाळ । जैसी मणिकाची किळ ॥११॥

नाशिक मनोहर दिसे । जैसें वोतिलेंसे मुसें ॥१२॥

लोचन बरवें विशाळ । श्रवणीं कुंडलें झळाळ ॥१३॥

टिळक रेखिला मृगनाभीचा । बाप राजा मन्मथाचा ॥१४॥

माथां मुगुट झळाळित । बाप पुंडलिका न्याहाळित ॥१५॥

निवृत्तिदास शरणांगत । विठ्ठला चरणींचे आरत ॥१६॥

७६

जन्मोजन्मींच्या सायासीं । विठ्ठल लाधला पुंडलिकासी ॥१॥

पूर्वी पुण्य केलें वो माये । विटे लाधले या विठोबाचे पाये ॥२४॥

रखुमादेविवरु आहे । तया तीर्था केधवां जाती पाय ॥६॥

७७

विवेक नदीये बैसोनि । सांगड सत्त्वाची बांधोनी ॥१॥

एक पंढरी वैकुंठ । येर वाउगे बोभाट ॥२॥

चारी वेद विवादती । पुराणें साक्ष देती ॥३॥

बोले निवृत्तीचा दास । संत गर्जती पापा नाश ॥४॥

७८

वाराणशी यात्रे जाईन । प्रयाग तीर्थ पाहीन ।

त्रिवेणिये स्नान करीन । परि मी वीट नव्हेन ॥१॥

विठोबा पाईची वीट । मी कईबा होईन ॥ध्रु०॥

गोदावरी यात्रे जाईन । बारा वरुषाचें फळ लाहीन ।

अब्जकतीर्थी स्नान करीन । परि मी वीट नव्हेन ॥२॥

मल्लिकार्जुन यात्रे जाईन । श्रीशैल्यशिखर पाहीन ।

पाताळगंगें स्नान करीन । परि मी वीट नव्हेन ॥३॥

मातापुर यात्रे जाईन । सह्याद्री पर्वत पाहीन ।

गहनगंगेम स्नान करीन । परी मी वीट नव्हेन ॥४॥

कोल्हापुरीं यात्रे जाईन । महालक्ष्मी पाहीन ।

विशाळतीर्थी स्नान करीन । परि मी वीट नव्हेन ॥५॥

एका अंगुष्ठीं तप करीन । पृथ्वीपात्रचि लाहीन ।

देह कर्वतीं देईन । परि मी वीट नव्हेन ॥६॥

बहुता पुण्यांच्या सायासीं । चरण जोडले विटेसी ।

निवृत्ति दासु म्हणे परियेसी ॥

परी मी वीट नव्हेन ॥७॥

N/A

References : N/A
Last Updated : February 25, 2010

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP