अभंग संग्रह आणि पदे

संत बहेणाबाईचे अभंग

संत बहिणाबाई ही तुकारामांची शिष्या. तुकारामांनीं तिला गुरूपदेश दिला होता. तुकाराम महाराजांनीं वैकुंठगमन केल्यावर बहिणाबाईची निष्ठा पाहून तिला साक्षात दर्शन दिलें होतें. तुकाराम महाराजांविषयीं प्रत्यक्ष माहिती असलेल्या कवयित्रीचे हे अभंग आहेत. तिनें आपले गुरु तुकाराम महाराज व त्यांचीहि गुरुपरंपरा आपल्या अभंगांत सांगितली आहे. यामुळें या अभंगांना विशेष महत्त्व आहे. Most of what we know of Bahina's life comes from her poetry. She composed 473 abhangas, brief devotional hymns in the Marathi language of Maharashtra. The first 116 of her songs narrate her present life and give a brief description of 12 previous lives; this part of her work is usually called her Atmanivedana, the story of her gradual complete self-dedication to Vishnu. In her 70s and preparing for her final death, Bahina told her story in verse to her son, who wrote it down. Bahina was born to a brahmin family and, at the age of 5, was married to a 30-year-old brahmin, a widower and relative. When she was 9, Bahina, her immediate family, and her husband had to leave their village because of a family quarrel. After a long journey and two years in a town where her husband performed religious services, the family arrived in the holy city of Kolhapur. There Bahina heard the devotional verses of the Varkari teacher Tukaram (c.1608-1650), recited not in the Sanskrit of brahmin worship, but in the vernacular and so accessible to all. This experience was to determine the rest of Bahina's life. Although a member of the highest (brahmin) caste, she wished to become a follower of Tukaram, of the lowest (shudra) caste; the wife and daughter of priests committed to upholding the ancient rituals wished to become a bhakta who chooses pure devotion over ritual. Her Atmanivedana tells the result. Following the narrative section of her work are over 350 abhangas on various devotional matters: on the life of bhakti (devotion), on true brahminism, on the duties of a wife. Bahina's modern editor has arranged her poems by topic; we don't know when or in what order these were written. Some writers on the teacher Tukaram have said that Bahina translated a Sanskrit holy work into Marathi at Tukaram's request. If so, she had received a more classical education than most brahmin women --- an unusual, but not unheard of, situation. What is clear from her poems is her willingness to question received wisdom, to express her doubts about the teachings she heard --- both priestly and bhakti.

श्रीसद्गुरु कृष्ण जगन्नाथ भट्ट बांदकरमहाराज

श्रीसद्गुरु भागीरथीबाई वैद्य यांचे अभंग अवीट गोडीचे असून मन प्रसन्न करणारे आहेत.

श्रीदत्त भजन गाथा

स्वाध्याय-प्रेमाने तुडुंब भरून वाहणारी ही भावगंगा आहे.

श्री संत नामदेवकाळातील श्री विठ्ठलाची अपरंपार उपासना करणारे संत चोखाबा एक अस्‍पृश्‍य होते.

एका रामदासीने "दासविश्रामधाम" नावाचे मोठे बाड चार भागात ओवी रुपात लिहिले. धुळ्याचे सज्जन ब्राम्हण व राजवाडे संस्था नि ब्राम्हण बँकांनी ते सन १९३० च्या दरम्यान छापून घेतले.

दासोपंतांच्या वंशजांचीं घराणीं हल्लीं जोगाईच्या आंब्यास व नागपुरप्रांतीं चंद्रपुराकडे नांदत आहेत.

दत्तात्रेय पूर्ण अवतार असून, ब्रम्हा, विष्णू आणि महेश यांचे एकत्रीत रूप आहे.Dattatrya is considered by some Hindus, to be god who is an incarnation of the Divine Trinity Brahma, Vishnu and Mahesh.

दत्तात्रेय पूर्ण अवतार असून, ब्रम्हा, विष्णू आणि महेश यांचे एकत्रीत रूप आहे.Dattatreya is considered by some Hindus, to be god who is an incarnation of the Divine Trinity Brahma, Vishnu and Mahesh.

महाराष्ट्रात, विशेषतः ग्रामीण भागात एकतारी भजनी परंपरा आहे.

गणपतीचे वाराचे अभंग

संत गोराकुंभार हे महाराष्ट्रातील संत परंपरेतील संत आहेत. त्यांचा पिढीजात व्यवसाय मडकी बनविण्याचा होता. मडकी बनवताना ते विठ्ठलाचे अभंग म्हणत.

जनाबाई, दासीपणाची कामे करीत असताना तिच्या मनाने, अभंगांतून आध्यात्मिक प्रगती आणि पारमार्थिक उन्नती केली.Janabai's poetry suggests a life of difficult labor in the household.

श्रीजनार्दस्वामींचे ताटीच्या अभंगांचे पारायण करणे म्हणजे एक स्वर्गीय अनुभूती आहे. 

ऐतिहासिक पुराव्यांनुसार, समर्थ रामदासांनी रचलेल्या दासबोध या ग्रंथाचे लेखनिक कल्याणस्वामी होते.

ऐतिहासिक पुराव्यांनुसार, समर्थ रामदासांनी रचलेल्या दासबोध या ग्रंथाचे लेखनिक कल्याणस्वामी होते.

कान्होबा महाराज हे संत तुकाराम महाराजांचे गुरु होत. जगद्गुरू श्री तुकोबारायांचेनंतर कान्होबा महाराजांचा जन्म झाला. आत्मसत्तेचा खेळ माहीत असल्यामुळे त्यांनी लौकिक खेळाचे रूपांतर आध्यात्मिक खेळामध्ये केले. कान्होबा महाराज कुणी मेले तर त्याचे दु:ख मानत नाहीत आणि जिवंत झाल्याचा आनंद मानत नाहीत ; म्हणूनच ते एका अभंगामध्ये म्हणतात , ' मरण माझे मरोनि गेले। मज केलें अमर। '

संत कर्ममेळा हे संत चोखामेला यांच्या कुटुंबीयांपैकी एक होत.

नारायण महाराजांचा ( जालवणकर ) जन्म शके १७२९ ( इ.स. १८०७ ) प्रभव संवत्सर, आषाढ वद्य ५, गुरूवार रोजी झाला.

अनेककविकृत पदें.

केशवस्वामी रामदास पंचायतनातील प्रख्यात साधू होऊन गेले. हे महाराष्ट्र ब्राम्हण असून महानभगवद्‌भक्त व अंतर्निष्ट आणि मोठे निस्पृह वक्ते होते. काशीराजस्वामी हे त्यांचे परमयोग्य असून हेही गुरूभक्त तसेच होते. यांनी केलेले श्लोक व पदे यावरून जागोजागी गुरूभक्ती दिसून येते. मराठी भाषेत एकादशी चरित्र ओवी बद्ध केले आहे.

देवीभागवत महापुराणात करवीर निवासिनी महालक्ष्मीला प्रथम स्थान दिले आहे. तिरूपति बालाजीच्या दर्शनानंतर महालक्ष्मीचे दर्शन भक्त घेतातच.

श्री. मयुरानंद सरस्वती उमराळे चरित्रगाथा. i

मुक्ताबाई, संत ज्ञानेश्वरांची सर्वात धाकटी बहीण, हिचा पाया अध्यात्मिक होता. मुक्ताबाईने चांगदेवाचे गर्वहरण केले. मुक्ताबाईंनी आपल्या अध्यात्मिक सामर्थ्याने ज्ञानदेवांच्या पाठीवर मांडे भाजले होते. Muktaba's life was brief but she enlightened thousands of people by her striking personality, which helped to enhance the greatness of her brothers too. She was struck by lightening and reached the abode of God when she was barely eighteen. Muktabai is honoured to this day and regarded as one of the pioneers of the Varakari cult. The story of Muktabai is chiefly bound up with that of Jnanadev, one of her brothers. The other two brothers being Nivritti and Sopan. They were the four children of Vitthalpant and Rukmabai Kulkarni of Apegaon, who lived on the banks of the river Godavari near Pai then in Alandi. Muktabai was the youngest child and has been regarded as the incarnation of Devi Saraswati or Adi-Shakti.

श्रीसमर्थ रामदास वैष्णव सद्गुरु श्रीकृष्ण जगन्नाथ चरणारविंदेभ्यो नमः ।

संत नामदेवांनी भक्ति-गीते आणि अभंगांची रचना करून समस्त जनता-जनार्दनाला समता आणि प्रभु-भक्तिची शिकवण दिली. 

नरहरी सोनार हे सोनार समाजाचे असून त्यांनी दागिने घडवताना श्रीविठ्ठलाचे ध्यान केले. ऐरणीवर सोने ठोकताना नरहरींना भक्तीचा नाद ऐकू येई. नरहरी सोनारांना पंढरपूरला न जाताही विठोबाचे दर्शन घडत असे. Narahari sonar was from Goldsmith family. While making the Idols or ornaments always his mind was wondering arond Lord Vitthal in Pandharapur.

निळोबा महाराजांनी बाराशेच्यावर अभंग लिहीले आहेत. सर्व अभंगांतून त्यांनी विठ्ठल भक्ती गायलेली आहे. निळोबा महाराज विठोबाप्रमाणेच कृष्णाची भक्ती करीत. निळोबारायांनी श्रीकृष्ण चरित्र अतिशय उत्तम प्रकारे रचले आहे. Sant Niloba Maharaj wrote more than 1200 Abhanga in praise of Vitthala. Sant Niloba was a devotee of Vitthala. Niloba Maharaj composed Krishna character in his abhangs in very devotional manner  

वेदान्तशास्त्र हे नुसते बुध्दिगम्य व वाक्‍चातुर्यदर्शक शास्त्र नसून प्रत्यक्ष अनुभवगम्य शास्त्र आहे हे या ग्रन्थातून स्पष्ट होते.

संत निर्मळा हे संत चोखामेळा यांच्या कुटुंबीयांपैकी एक होत.

निवडक अभंग संग्रह

संत निवृत्तीनाथ हे संत ज्ञानेश्वर महाराजांचे थोरले बंधू होत.सर्वसामान्य जनतेला संस्कृत भाषेतील भगवद्‌गीता समजत नव्हती म्हणून निवृत्तीनाथांनी ज्ञानेश्वरांना प्राकृत(मराठी)भाषेत लिहीण्यास सांगितली, तीच "ज्ञानेश्वरी". The eldest, Nivrutti, joined the nath sect and became Nivruttinath. He also become the guru of Dnyaneshwar. He, at the age of fourteen, instructed Dnyaneshwar, who was twelve, to write a commentry on the Bhagavad Gita

पद हा अभंगाचाच एक प्रकार असून लयीत गाता येतो, शिवाय गाण्याची कोणतीही ठराविक वेळ नसते.

श्री राम हा विष्णूचा सातवा अवतार आहे.

समर्थ रामदास स्वामींचा जन्म औरंगाबाद जिल्ह्यात सन १६०८, शके १५३० रोजी झाला.  

रंगनाथ स्वामींचा जन्म शके १५३४ परिघाविसंवत्सर मार्गशीर्ष शुद्ध १० रोजीं झाला.

संत रोहिदास (इ.स. १३७६ - इ.स. १५२७) हे मध्ययुगीन भारतातील हिंदू संत होते. यांच्या गुरूंचे नाव रामानंद स्वामी होते. कबीर यांचे समकालीन होत; तर मीराबाई यांच्या शिष्या होत्या.

सात वारांचे अभंग, पद आणि भजन दररोज म्हणल्याने त्या त्या वाराची देवता प्रसन्न होऊन इच्छित वर प्राप्त होतो.

’ साधन - मुक्तावलि ’ या ग्रंथात सर्व प्रकारचे अभंग आहेत.

श्री संत ज्ञानेश्वर महाराजांनी वयाच्या सोळाव्या वर्षी जीवंत समाधी घेतली, त्याने प्रभावित होऊन नामदेव महाराजांनी अभंग लिहीले. 

श्री समर्थांनी दासबोध ग्रंथासोबतच गाथा रचून इतिहास घडविला आहे.

संकीर्ण वाड्मय साहित्य.

श्री संत सावतामाळी हे माळी समाजातील संत होऊन गेले. फुलांची शेती करता करता, भाज्या पिकवताना त्यांना त्यात श्री विठ्ठ्लाचे दर्शन होई. त्यावेळेस त्यांच्या तोंडून अभंगवाणी बाहेर पडत असे.

श्री संत सेनान्हावी हे भारतीय संत परंपरेतील न्हावी समाजाचे होत. ते अशिक्षीत असूनही त्यांनी अतिउत्तम अशी अभंग रचना कली आहे. महाराष्ट्रातील संतांनी त्यांच्या ग्रंथांचे कर्तृत्व स्वत:कडे घेतले नाही, त्याचप्रमाणे आपण काही नवीन सांगत आहोत, असा संत सेनान्हावींनी दावादेखील केला नाही. संतवाङ्मयाचे एक वैशिष्ट्य आहे. कोणत्याही संतांनी आपल्या ग्रंथनिमिर्तीचे श्रेय स्वत:कडे घेतले नाही. त्यांनी भगवंताला तरी श्रेय दिले किंवा सद्गुरूला तरी श्रेय दिले. Sant Senanhanee is great sant of oldest Sant parampara. He was from barber family, though he was uneducated, he composed many Abhangs. Abhang is poetry comes from the root of heart in praise of God.

शेख महंमदाना महाराष्ट्रात कबीराचा अवतार म्हणून ओळखले जाते.

संत सोपानदेवांचे अभंग

परमात्म्याशी जवळीक साधण्याचा मार्ग संतांनी अभंगातून प्रभावीपणे सांगितला.

स्वामी स्वरूपानंद ह्या थोर सत्पुरूषाने ‘ अभंग ज्ञानेश्वरी ’ नामक अत्यंत सुबोध, नितांत सुंदर आणि परम रसाळ असा अभंगात्मक ग्रंथ लिहीला.

अक्कलकोटचे श्री स्वामी समर्थ हे दत्तावतारी महामानव !

अक्कलकोटचे श्री स्वामी समर्थ महाराज हे दत्तावतारी महामानव!

श्रीमंत पुतळाराजे डॉवेजर राणीसाहेब रचित त्रयोदश अभंगमाला.

संत तुकाराम गाथेत समाविष्ट न केलेले अप्रसिद्ध अभंग.

संत वंकाच्या अभंगातून विठ्ठलाची भक्ती करून मोक्ष साधण्याचा मार्ग सापडतो.

श्री वेंकटेश्वराचे दर्शन घेतल्याने अथवा पाठ केल्याने मनुष्यांस जन्म मृत्युच्या फेर्‍यातून मुक्ति मिळते.

'श्रीविठ्ठलभक्त सद्गुरु विठोबा दादामहाराज चातुर्मास्ये यांचे स्तुति काव्य'