आतां आधान सांगतो -
अथाधानम् रत्नमालायाम् प्राजापत्येपूषभेसद्विदैवेपुष्येज्येष्ठास्वैंदवेकृत्तिकासु अग्न्याधानंह्युत्तराणांत्रयेपिचित्रादित्येकीर्तितंगर्गमुख्यैः आश्वलायनः अग्न्याधेयंकृत्तिकासुरोहिण्यांमृगशिरसिफल्गुनीषुविशाखयोरुत्तरयोः प्रोष्ठपदयोरेतेषांकस्मिंश्चिद्वसंतेपर्वणिब्राह्मणआदधीतग्रीष्मवर्षाशरत्सुक्षत्रियवैश्योपक्रुष्टायस्मिन्कस्मिंश्चिदृतावादधीतसोमेनयक्ष्यमाणोनर्तृंपृच्छेन्ननक्षत्रम् सोमाधानेऋत्वाद्यनालोचनमार्तपरम् अथोखलुयदैवैन श्रद्धोपनमेदथादधीतसैवास्यर्द्धिरिति सोमेनयक्ष्यमाणोनर्तृंपृच्छेन्ननक्षत्रंतदेतदार्तस्यातिवेलंवाश्रद्धायुक्तस्यभवतीतिबौधायनोक्तेरिति मदनरत्नेवृद्धगार्ग्यः पुष्याग्नेयत्र्युत्तरादित्यपौष्णज्येष्ठाचित्रार्कद्विदैवेंदुभेषु कुर्युर्वह्न्याधानमाद्यंवसंतग्रीष्मोष्मांतेष्वेवविप्रादिवर्णाः कालादर्शे अग्निहोत्रंदर्शपूर्णमासावप्युत्तरायणे उपक्रम्ययथाकालमुपासीरन् द्विजातयः सोमंचपशुबंधंचसर्वाश्चविकृतीरपि सौम्यायनेयथाकालंविदध्युर्गृहमेधिनः अत्रविशेषः पूर्वमुक्तः ॥
रत्नमालेंत - " रोहिणी , रेवती , विशाखा , पुष्य , ज्येष्ठा , मृग , कृत्तिका , तीन उत्तरा , चित्रा , हस्त , ह्या नक्षत्रांवर गर्गादि मुनींनीं अग्न्याधान करावें असें सांगितलें आहे . " आश्वलायन - " कृत्तिका , रोहिणी , मृगशीर्ष , पूर्वाफल्गुनी , उत्तराफल्गुनी , विशाखा , उत्तराप्रोष्ठपदा हीं नक्षत्रें अग्नीच्या आधानास सांगितलीं आहेत . ह्यांतून कोणत्याही नक्षत्रावर वसंतऋतूंत पर्वाचे ठायीं ब्राह्मणानें आधान करावें . आणि ग्रीष्मऋतु , वर्षाऋतु , शरत् ऋतु यांचे ठायीं अनुक्रमानें क्षत्रिय , वैश्य , उपकुष्टा यांनीं आधान करावें . सोमयाग करावयाचा असेल तर कोणत्याही ऋतूंत आधान करावें . त्याविषयीं ऋतु व नक्षत्र यांचा विचार करुं नये . " सोमासाठीं आधानाविषयीं ऋतु वगैरे पाहूं नयेत , असें जें सांगितलें तें आर्ताविषयीं समजावें . कारण , " आतां ज्या वेळीं आधानाची श्रद्धा उत्पन्न होईल त्या वेळीं आधान करावें . तोच काल चांगला आहे . सोमाचा याग करावयाचा असेल तर ऋतु , नक्षत्र यांचा प्रश्न करुं नये . हें सांगणें आर्ताला किंवा फार दिवस श्रद्धायुक्त असेल त्याला आहे . " असें बौधायनवचन आहे . मदनरत्नांत वृद्धगार्ग्य - " ब्राह्मण , क्षत्रिय , वैश्य , यांनी वसंत , ग्रीष्म , वर्षा या ऋतूंत पुष्य , कृत्तिका , तीन उत्तरा , पुनर्वसु , रेवती , ज्येष्ठा , चित्रा , रोहिणी , विशाखा , मृगशीर्ष , ह्या नक्षत्रांवर पहिलें अग्न्याधान करावें . " कालादर्शांत - " अग्निहोत्र , दर्शपूर्णमास यांचा उत्तरायणांत उपक्रम करुन द्विजातींनीं यथाकालीं ते करावे . गृहस्थाश्रम्यांनीं सोम , पशुबंध , आणि सार्‍या विकृति ह्या उत्तरायणांत यथाकालीं कराव्या . " या विषयाचा विशेषनिर्णय पूर्वीं ( प्रथम परिच्छेदांत ) सांगितला आहे .
अग्निहोत्रकालउक्तः छंदोगपरिशिष्टे उदितेनुदितेचैवसमयाध्युषितेतथा सर्वथावर्ततेयज्ञइतीयंवैदिकीश्रुतिः एतेषांस्वरुपंतत्रैव रात्रेस्तुषोडशेभागेग्रहनक्षत्रभूषिते कालंत्वनुदितंज्ञात्वाहोमंकुर्याद्विचक्षणः तथा प्रभातसमयेनष्टेनक्षत्रमंडले रविर्यावन्नदृश्येतसमयाध्युषितंचतत् रेखामात्रंप्रदृश्येतरश्मिभिश्चसमन्वितः उदितंतद्विजानीयात्तत्रहोमंप्रकल्पयेत् आश्वलायनः उषोदयंव्युषितउदितेवा सायंतुसएव अस्तमितेहोमइति गौणकालमाहसएव प्रदोषांतोहोमकालः संगवांतः प्रातरिति छंदोगपरिशिष्टे यावत्सम्यड्नभाव्यंतेनभस्यृक्षाणिसर्वतः नचलोहितिमापैतितावत्सायंतुहूयते औपासनेऽप्येवम् तस्याग्निहोत्रेणप्रादुष्करणहोमकालौव्याख्यातावित्याश्वलायनोक्तेः ॥
अग्निहोत्राचा काल सांगतो छंदोगपरिशिष्टांत - " उदित , अनुदित आणि समयाध्युषित ह्या तीन कालीं सर्व प्रकारचा यज्ञ ( होम ) होतो , असें हें वेदांतील श्रुतीनें सांगितलें आहे . " ह्या उदितादिकालांचें स्वरुप तेथेंच सांगतो - " ग्रह व नक्षत्रें यांनीं युक्त असा रात्रीच्या शेवटचा सोळावा भाग तो अनुदित काल समजावा . त्या कालीं विद्वानानें होम करावा . तसाच प्रभातकालीं सारीं नक्षत्रें अदृश्य झालीं असून जोंपर्यंत सूर्य दिसूं लागला नाहीं , तो काल समयाध्युषित समजावा . फक्त रेखा व किरण दिसूं लागले असतां तो उदित काल समजावा . त्या कालीं होम करावा . " आश्वलायन - " उषः कालीं , व्युषितकालीं किंवा उदितकालीं होम करावा . " सायंहोमाचा काल तोच सांगतो - " सूर्य अस्तंगत झाला असतां होम करावा . " गौणकाल तोच सांगतो - " सायंकालीं प्रदोषापर्यंत होमकाल आहे . आणि प्रातःकालीं संगवकालापर्यंत होमकाल आहे . " छंदोगपरिशिष्टांत - " आकाशांत सर्व बाजूंस जोंपर्यंत चांगलीं नक्षत्रें दिसूं लागलीं नाहींत , आणि आकाशाचा लालपणा गेला नाहीं तोंपर्यंत सायंकालीं होम करावा . " औपासनाच्या होमाविषयीं देखील असाच काल समजावा . कारण , " त्या औपासनाचा प्रादुष्करणकाल , आणि होमकाल हे अग्निहोत्राच्या कालानें सांगितले आहेत " असें आश्वलायनगृह्यसूत्र आहे .