(दिंडी)
तपासाठीं कांतार एक पाहे ।
नाम पुष्पक हें सार्थ असें आहे ।
तया कांतारीं एक मुनी होते ।
अधीं प्रणिलें कीं गृत्समदें त्यातें ॥१॥
तपासाठी अंगुष्ठ एक मात्र ।
उभा राहे नासाग्रिं दृष्टि मात्र ।
देइ नंतर तो दमन इंद्रियांचें ।
करी नियमन हें वायुकरिं साचें ॥२॥
करी तपसा ही एकाग्रमनें व्यासा ।
जपे गणपतिचा मंत्रविधी ऐसा ।
बहुत वरुषें तो तपा करी तेथें ।
उघडि नयनांसी वन्हि निघे तेथें ॥३॥
तीन लोकांसी पीडितसे जेव्हां ।
पडे चिंता ती अमर-वरा तेव्हां ।
घेइ कवनाचें स्थान अशी ती ही ।
कथा ऐकावी सुरस अशी ती ही ॥४॥
पुन्हां तपसा ती गृत्समदें केली ।
गलित पर्णें ही भक्षुनीच केली ।
असा निश्चय हा पूर्ण मनें त्याचा ।
नसे आळसही येतसे तपाचा ॥५॥
बहुत वरुषें ही होत तपश्चर्या ।
अशी दारुण ही पाहुनी तपश्चर्या ।
मुदित होऊन ती प्रकट तिथें मूर्ती ।
वरा देउन ती करित हेतुपूर्ती ॥६॥
असें ऐकुनियां गृत्समदें देवा ।
करी साष्टांगें प्रणति वदे भावां ।
लक्ष चौर्‍यांशीं भ्रमण करी योनी ।
जन्म मानव हा त्यांत विप्रयोनी ॥७॥
तयांमध्येंही श्रेष्ठ असे ज्ञानी ।
तयांपेक्षांही थोर अनुष्ठानी ।
तयांपेक्षांही ब्रह्म-विद श्रेष्ठ ।
मला द्यावें तें ज्ञान असे इष्ट ॥८॥
मला आतां कीं भक्त त्यांत योजी ।
पूज्य व्हावें मी मनुज देवमाजी ।
अतां पुष्पक हें कांतार पुनित व्हावें ।
सिद्धि-दायक हें भक्त-जनां व्हावें ॥९॥
इथें भक्तिस्तव वास करा देवा ।
इथें भक्तांचा हेतु पूर्ण व्हावा ।
असे मागें तो भक्त-राज योगी ।
देत सत्वर तो देव वरा भोगी ॥१०॥
(गीति)
गणपति म्हणे तुला मीं, दिधलें आहे द्विजत्व हें आतां ।
गणती मुनी तुला ही, वेदज्ञांमाजि मुख्य ते आतां ॥११॥
ज्या मंत्रानें मजला, तोषविलें त्या जपून मंत्रास ।
होशी ऋषी म्हणूनी, त्या आधीं नाम घेति हें खास ॥१२॥
कारण मंत्र तसाची, जपतां नसते तयास ती सिद्धी ।
यास्तव दैवत छंदा, आणिक ऋषिही स्मरोन ये सिद्धी ॥१३॥
तुजला अजिंक्य ऐसा, होइल सुत तो जगांत विख्यात ।
एका शिवाविना तो, वध्य नसे देतसे वरा ख्यात ॥१४॥
या विपिनासी वदती, पुष्पक हें नाम आद्य युग-कालीं ।
त्रेतायुगांत नामें, वदती मणिपूर हें तया कालीं ॥१५॥
द्वापारीं जन सारे, मानक हें नाम पुष्पका देती ।
चालू युगांत याला, भद्रक हें नाम लोक या वदती ॥१६॥
क्षेत्रांमाजी येथें, करिती जे स्नान दान हीं नित्य ।
इच्छित मनोरथांसी, गृत्समदा पावतील ते त्वरित ॥१७॥
देउन वरास तेथुन, गेले स्वपुरीं गजानन प्रभुतें ।
इकडे गृत्समदानें, निर्मियलें भव्य नव्य मंदिर तें ॥१८॥
त्या मंदिरांत त्यानें, स्थापियली मूर्ति एक उत्तमशी ।
वरद-विनायक ऐसे, ठेवियलें नाम त्या तपोराशी ॥१९॥
विधिनें व्यासा कथिलें, भृगु कथिती सोमकांत-भूपास ।
प्राकृत कवनें करुनी, अर्पियलीं त्या विनायक प्रभुस ॥२०॥