नदितिरीं उभी ती

नदितिरीं उभी ती दाट तृणीं,

आर्द्र वस्त्र ठिबके चरणीं. ध्रु०

नयन नभीं, कर दोन्ही जुळले;

केशपाश उरिं पाठीं रुळले;

तुफान ह्रदयीं घोर उसळलें;

ही पसरे छाया मुखिं नयनीं. १

बघति तुंगगिरि घेरा घालुनि,

थिजले तरुवर तिला पाहुनी,

स्थिरावले ढग पळतां गगनीं,

डोकावि बालरवि ढगांतुनी. २

असह्य छळ ज्यांस्तव सोशियला,

तेच निघाले टाकुनि मजला,

नभ कोसळलें, हाय कपाळा,

परि दुभंगे न देवा, धरणी ! ३

कोण कुणाचें जगतीं देवा ?

कोण दीर रे ? कोण सासवा ?

कुठला मायेचा ओलावा ?

गांजिलें भाजिलें दिनरजनीं !

म्हणति मींच कीं त्यांना गिळिलें,

करंटीच अवदसा जन्मलें,

खरेंच का हें देवा, सगळें ?

मग नको दावणें मुख फिरुनी ! ५

डोईवर चिमण्यांची पाटी,

पैसा अडका एक न गांठीं,

कोण पृथ्विच्या अफाट पाठीं ?

मग काय करिन तरि मी जगुनी ? ६

पिलें अर्पितें तुझिया चरणां

दयाघना, तुज त्यांची करुणा,

फुटेल पान्हा तुजविण कवणा ?

त्यां तूच माय, तूं बाप जनीं. ७

मायपोट तूं गंगामाई;

अगाध माया तुझिया ठायीं;

आल्यें धावत तुझिया पायीं;

दे ठाव तुझ्या डोहीं गहनीं ! ८

तुझा डोह मज महाल आई,

मऊ बिछाना तव तळ बाई;

करिल तुझा ध्वनि मज अंगाई,

किति शांत झोप येइल मरणीं !

उडी घालण्या टाकी चरणा,

विदारुनी तों वातावरणा

हंबरडा तो आला श्रवणां-

'गे आइ आइ ! जाशी त्यजुनी ! !' १०

ऐकुनि ती व्याकुळ किंकाळी

मटकन माउलि बसली खालिं;

निश्चय ढळला तो तत्कालीं,

हो ह्रदयाचें पाणि पाणी ! ११

घे ओढुनि पोटीं वत्सांला,

मोलमजूरी करीन बाळा,

भिक्षा मागिन रे वेल्हाळा !

परि भरीन हीं तोडें चिमणीं ! १२