अर्थालंकार - अनुमान

श्लोक-
नभाला ज्या अर्थी चलजलदधूमें भरियलें ॥
किटालांचीं रुपें धरिति जणु खद्योत दिसले ॥
विजांच्या ज्वालांनी दिसतिहि दिशा-पिंगट मला ॥
गमे त्या अर्थी हा मदनवणवा पांथतरुला ॥१॥

येथें श्लोकाचे तीन चरणावरुन चवथ्या चरणांत सांगितलेलें अनुमान बांधिले आहे. याप्रमाणेंच खालीं ही: -

श्लोक-
जेथें भंगसमानलोलनयना ह्या भ्रूधनु लाविती ॥
येथेंची पडतीं जरी शरशतें मर्मास जीं वेधितीं ॥
त्या अर्थी धनु वांकवून अपुलें क्रोधें शरा ओढुनी ॥
हा धांवे रतिकांत सत्य दिसतो त्यांचे पुढें होउनी ॥२॥

गद्य-
पूर्वीचे रुपकसंकीर्ण व दुसरे अतिश्योक्तिसंकीर्ण अनुमान आहे.

आर्या-
दिसतात न विहगकुलें मिटताती पंकजें जरी सत्य ॥
हो मालती प्रफल्लित वाटे अस्तास जाय आदित्य ॥३॥

श्लोक-
सौमित्रे ! प्रिय बैस बा तरुतळीं चंडांशु हा तापद ॥
रात्रीचा रवि कायसा रघुपते ! हा चंद्र कांतिप्रद ॥
वत्सा ! हें तुजला कसें समजलें ! घेई कुरंगा न कीं ॥
हा कोठें असतो ? कुरंगनयने ! चंद्रानने जानकी ॥४॥

गद्य-
हें शुद्धानुमान झालें.