अर्धचंद्रासन *

(चित्र क्र. १९)
पध्दती
१. ताडासनात उभे राहा (चित्र क्र.१) आणि आधी वर्णन केलेल्या पध्दतीप्रमाणे उत्थित त्रिकोणासन (चित्र क्र. ४) करा.
२. उजव्या बाजूने त्रिकोणासनात उभे राहिल्यावर श्वास सोडा आणि उजवा गुडघा वाकवून उजवा तळहात उजव्या पावलापासून एक फूट अंतरावर ठेवा. त्याच वेळी डावे पाऊल उजव्या पावलाशी आणा. (चित्र क्र.१८)
३. या स्थितीत राहून दोनदा श्वसन करा. मग श्वास सोडा आणि बोटे वर रोखली जातीत, अशा पध्दतीने डावा पाय जमिनीवरुन उचला. उजवा हात आणि उजवा पाय ताणून धरा.
४. डावा तळहात डाव्या पुठ्ठयावर ठेवून पुठ्ठा ताणून धरा. खांदे चांगले वर धरा. छाती डावीकडे वळवा आणि शरीर तोलून धर. (चित्र क्र. १९)
५. शरीराचा भार आता उजवे पाऊल आणि पुठ्ठा यांवर ठेवावा. उजव्या हाताच्या पंज्याचा उपयोग केवळ तोल सांभाळण्यासाठी आधार म्हणून करावा.
६. दीर्घ आणि समतोल श्वसनासह या स्थितीत २० ते ३० सेकंद राहा. नंतर डावे पाऊल घसरवीत जमिनीवर आणा आणि पुन्हा त्रिकोणासन करा. (चित्र क्र. ४)
७. हे आसन पुन्हा डाव्या बाजूने करा.

परिणाम
ज्यांच्या पायामध्ये व्यंग किंवा रोगसंसर्ग असेल अशांना हे आसन फार उपयुक्त आहे. कण्याचा तळचा भाग आणि पायाच्या स्नायूंशी संलग्न असलेले मज्जातंतू या आसनामुळे सुदृढ बनतात. तसेच गुडघ्यांनाही शक्ती येते. उभ्याने करावयाच्या इतर आसनांप्रमाणे या आसनानेही जठराचे रोग बरे होतात.

टीप
उभे राहून करावयाच्या आसनामुळे ज्या अशक्त व्यक्तींना थकवा येतो त्यांनी फक्त उत्थित त्रिकोणासन (चित्र क्र. ४) आणि उत्थित पार्श्वकोणासन (चित्र क्र. ८) ही दोनच आसने करावी. कारण, त्यांच्यामुळे शरीराला सबळपणा येतो. उभे राहून करण्याची इतर आसने मात्र ज्यांनी शक्ती कमावली आहे व ज्यांची शरीरे लवचिक झालेली आहेत अशांनीच करावीत.