बध्दपद्मासन *

(चित्र क्र. ११८)
बध्द म्हणजे पकडलेला, आवरलेला किंवा बांधलेला. या आसनात हातांची पाठीमागे आढी घालून मागच्या बाजूने पायाचे अंगठे पकडले जातात तेव्हा पुढल्या बाजूने आढी घातलेले पाय आणि मागच्या बाजूने आढी घातलेले हात यांच्यामुळे शरीर पकडले जाते. म्हणून हे नाव पडले आहे.

पध्दती
१. पद्मासनामध्ये बसा. (चित्र क्र. १०४)
२. श्वास सोडा. डावा हात खांद्यापासून मागच्या बाजूला झुकवा. आणि पंजा उजव्या कंबरेपाशी आणा. त्याने डाव्या पायाचा आंगठा पकडा. त्याच स्थितीत राहा आणि श्वास घ्या.
३. त्याच पध्दतीने श्वास सोडून उजवा हात खांद्यापासून मागे झुकवा. तो डाव्या कंबरेपाशी आणा आणि पायाचा उजवा आंगठा पकडा. (पुढील दृश्य : चित्र क्र. ११८; मागील दृश्य : चित्र क्र. ११९)
४. आंगठे पकडणे अवघड वाटले तर खांदे मागे खेचा. त्यामुळे खांद्यांची पाती एकमेकांच्या जवळ येतील. श्वास सोडून हातांना मागच्या बाजूला झोका देण्याचा थोडासा सराव केला म्हणजे पायाचे आंगठे पकडणे शक्य होऊ लागेल.
५. प्रथम उजवे पाऊल डाव्या मांडीवर ठेवून मग डावे पाऊल उजव्या मांडीवर ठेवले असेल तर आधी डाव्या पायाचा आंगठा पकडा आणि मग उजव्या पायाचा अंगठा धरा. या उलट प्रथम डावे पाऊल उजव्या मांडीवर आणि मग उजवे पाऊल डाव्या मांडीवर ठेवले असेल तर आधी उजव्या पायाचा आंगठा आणि मग डाव्या पायाचा आंगठा पकडा. मांडी घालताना जे पाऊल वर असेल त्याचा आंगठा आधी पकडावा.
६. डोके शक्य तितके पाठीमागे झुकवा आणि काही वेळा दीर्घ श्वसन करा.
७. दीर्घ श्वास घ्या आणि श्वास सोडून कंबरेपासून वरचे धड पुढे वाकवा आणि हातांच्या पकडीतून पायांचे अंगठे सैल न सोडता जमिनीवर टेका. बध्दपद्मासनामध्ये (चित्र क्र. ११८) डोके पुढे वाकवून ते जमिनीवर टेकवल्यामुळे होणार्‍या आसनाला नाव आहे.