गोरक्षासन *

(चित्र क्र. ११७)
गोरक्ष म्हणजे गुराखी. हे एक तोल सांभाळण्याचे कठीण आसन आहे आणि अगदी थोडेसे सेकंद जरी ह्या आसनात तोल सांभाळता आला तरी उल्हास वाटू लागतो.

पध्दती
१. पद्मासन करा. (चित्र क्र. १०४) आता हात पुढे लांबवा आणि ते जमिनीवर ठेवा.
२. हाताच्या पंज्यांवर भार देऊन ढुंगण जमिनीवरुन उचला.
३. धड सरळ वरच्या दिशेने खेचा आणि गुडघ्यांचा वरचा भाग जमिनीवर टेकून उभे राहा.
४. मांडया ताणा आणि प्रथम एक पंजा व नंतर दुसरा पंजा जमिनीवरुन उचलून शरीर तोलून धरा.
५. तोल सांभाळला गेला म्हणजे छातीसमोर हात जुळवा आणि शक्य तितका अधिक वेळ या स्थितीत राहा. (चित्र क्र. ११७)
६. पाय जमिनीवर ठेवा. खाली बसा आणि पाय मोकळे करा.
७. मांडी बदला आणि हे आसन आधीच्या इतकाच वेळ पुन्हा करा.

परिणाम
या आसनामुळे पद्मासनाचे (चित्र क्र. १०४) फायदे मिळतातच, पण त्याशिवाय शरीराला तोल येतो. हे आसन केल्यामुळे गुदास्थी लवचिक बनते.