वेडा कोणि जगास सोडुनि पळे बाहेर गांवाचिया,
मैदानांत भयाण जाउनि उभा राही; न कांहीं बघे
संध्यारंग नभःपटांत रमती गांवीं न ते त्याचिया
वेडाचे नवरंग चित्तफलका रंगाविती; तेच घे.
त्याचें वेड कशांतुनी उपजलें कोणास हें नाकळें--
त्याचें त्यासहि नाकळे, मज गमे देवाहि ना ठाउकें !
त्याची ती विमनस्कता नच वदे कांहीं जरी आगळें,
वेडयाच्या हृदयास आपण तरी कैसें म्हणावें मुकें ?
व्हावें काय तयास हें समजण्या रस्ता न कांहीं उरे,
शून्या दृष्टि गमे तिच्यांत दिसलें कोणांविशीं प्रेम न !
तोंडाचा पडदा विकार विसरे; बेरंग सारा स्फुरे;
होतें का मग भावशून्य नुसतें ओसाड त्याचें मन ?
छेः ! मैदान उजाड तें; तरि तिथें हा वायु आहेच ना ?
वारें कांहिं तरी तसें घुमवितें ओसाड वेडया मना !
२.
तारा एक तशांत पश्चिमदिशा फोडून बाहेरली.
संध्या कुंकुमिं दिग्वधूच टिकली लावी रुपेरी जणूं !
वेडयानें तिजला भकास नयनीं येतांक्षणीं हेरली;
हांसे भेसुर तो; सवेंच अपुलें हृद्गान लागे म्हणूं !
वाटे कीं पडली तिला बघुनियां त्या खूण कांहीं तरी.
तोंडाच्या पडद्यावरि उमटले चित्तांतले खेळ ते !
कांहीं वेळ तसाच पाहि तिजला; एकाग्रता ती खरी
आशा प्रीति तसेंच वेड असलें, यांनाच ती साधते !
तारा आड ढगां-जरा क्षणभरीं झांकून राहे जर
वेडयाच्याहि तरी विषण्ज वदनीं काळीच छाया दिसे !
केला कांहिं विचार - निश्चय; वठे तच्चित्र तोंडावर,
भासे दीपसम स्मशानतिमिरीं तें निश्चयाचें पिसें !
नैराश्यादि विकार तीव्र करिती हा खेळ ऐसा पहा-
आश्चर्यें बघती तयास थिजले डोळे दिशांचे दहा !
३.
किंचित् मस्तक हालवी; पुटपुटे तोंडांतची कांहिंसें
तारास्थानपथें सवेग मग तो चालावया लागला;
हातीं तीस धरीन - निश्चय दिसे; धांवें पुढें तें पिसें !
टाकी सारखिं पावलें झपझपां; नाहीं मुळीं भागला !
काळी घोर निशा; उदास हृदयीं तैशी निराशा जडे--
तारा तारक त्या तमीं; मनिं जसा तो एक आशाकण,
पायांखालुनि जाति डोंगर नद्या - पाही न मागें पुढें;
वर्षें कैक असाच चालत तरी लाभे न तारांगण !
वेडा यापरि जातजात पुढतीं झाला कुठें नाहिंसा !
तारा ती दिसते अजून ! परि हो पत्ता तयाचा कसा !
काळाच्या उदरीं कधीं भटकतां कोणा कुठेंही कसा
वेडा सांपडतां, कथा मज-पुढें झालें तयाचें कसें ?
त्याचें वेड तरी कुणास मिळताम द्या तें मला आणुनी;
माझ्या जी मनिं चांदणी चमकते, जाईन तीमागुनी !